Hami-Sami dil ailesinde bulunan Aramice, Sami dillerinin Kuzey-Batı grubuna aittir. Sami dillerinde aynı zamanda Arapça, İbranice, Habeşçe, Tigrece, Tigrina ve Süryanice dilleri bulunur. Diğer birçok dil tarafından kabul edilmiş olan Aramice alfabesi Arapça ve Modern İbranice alfabelerinin de atasıdır.
Aramice yaklaşık 3,100 yıllık yazılı tarihinde imparatorlukların yönetim ve ibadet dili olarak işlev görmüştür. Yeni Babil İmparatorluğu ve Ahameniş İmparatorluğu gibi devletlerin ortak dili olmuştur. Ayrıca Aramice Roma İmparatorluğu’nun bir eyaleti olan Yehoda’nın da günlük dili olduğu için muhtemelen Hz. İsa’nın da en çok kullandığı dillerden birisidir. Ancak Aramicenin bu uzun tarihi ve çeşitli ve yaygın kullanımı birçok tür ve lehçenin oluşmasına neden olmuştur. Bu yüzden tek ve sabit bir dilin yerine zamana ve mekana göre değişen bir Aramice mevcuttur. Günümüzde ise birçok dağılmış, küçük ve soyutlanmış Hıristiyan, Yahudi gibi grupların ilk dilidir. Yaklaşık 550,000 konuşuru vardır.
İlk Aramice alfabesi Fenike alfabesine dayalıydı. Fakat daha sonra kendilerine özgü olan alfabeyi geliştirdiler. Günümüzde İbranice alfabesi olarak bilinen bu yazı sistemi aynı zamanda İncil’in bazı bölümlerinde kullanılmıştır.
Aramicenin her lehçesinin kendine özgü bir telaffuzu vardır ama genel olarak bu dil 25’ten 40’a kadar olan bir fonem hazinesine sahiptir. Modern lehçeler bazı seslerden mahrum olduğu için bu sesler çevredeki diğer baskı dillerden alınmış ve alfabeye uyarlanmıştır. Aramicenin Urfa lehçesinden türeyen ve kendisine ait bir alfabesi olan lehçeye ise Süryanice denir.
Diğer Sami dillerinde olduğu gibi Aramice morfolojisi 3 harfli kök yapısına dayanır. Yani kelime kökü 3 ünsüz harften oluşur ve bu 3 ünsüzün ana bir anlamı vardır. Örneğin, k-t-b sesleri ‘yazmak’ anlamına gelir. Daha sonra bu ünsüzler ünlülerle ve bazen başka ünsüzlere modifiye edilir ve ana anlamın değişik anlamları oluşturulur;
Ktābâ – kitap
Kātûbâ – katip
Bu Arapçadan Türkçeye geçmiş kelime Aramicedeki 3 harfli kök yapısına oldukça güzel bir örnektir.
0 Comments