İçindekiler
Hasankeyf, Batman’a bağlı olan, iki yakasını Dicle Nehrinin ayırdığı tarihi bir ilçe. İlçenin tarihi, 10.000 yıl öncesine kadar gidiyor. 1981 yılında ise doğal koruma alanı ilan edilmiş.
Hasankeyf Tarihi
Hem içinden Dicle nehrinin akıp gitmesi, korunmaya müsait coğrafi yapısı, mesken olarak kullanılan binlerce mağarası hep dikkatleri çekmiş ve çağlar boyunca stratejik önemini korumuştur. Yekpare taştan meydana gelen kalesi nedeniyle “Hısn Keyfa” adını almıştır. Ancak başka isimler de kullanıldığı bilinmektedir.
Hasankeyf; Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Batman İli sınırları içinde yer almaktadır. Güneyinde Güneydoğu Midyat Dağları, kuzeyinde ise Raman Dağları bulunmaktadır. İlçe Merkezi 520 rakımda olup, Batman’a 37 km. mesafededir. Hasankeyf, ortaçağ dünyasının kültür, ticaret ve siyaset odaklarının bütünleştiği, ihtişamlı ve gizemli bir antik kenttir.
Bölgeye hayat veren Dicle Nehri, yörenin iklimini de etkilemektedir. Nehir kış aylarının ılıman geçmesini sağlamaktadır. Ortalama sıcaklık 25° C olup en yüksek ortalama ısı 40-43° C, en düşük ortalama ısı 6-8° C arasında değişmektedir. Yılın ortalama 90 günü yağışlı geçmektedir.
1926 yılında Mardin İline bağlı Gercüş İlçesinin kurulmasıyla birlikte Hasankeyf bu İlçeye bağlı bir bucak merkezi iken, 18 Mayıs 1990 tarih ve 3647 sayılı Kanunla Batman’ın İl olmasıyla birlikte Hasankeyf İlçe statüsü kazanmıştır. İlçenin toplam Nüfusu 7.464 kişi olup, İlçe merkezinde 3.655 kişi, köylerde ise 3.809 kişi yaşamaktadır İlçenin 18 köyü ve 7 mezrası bulunmaktadır. Terör örgütünün baskıları sonucu İlçeye bağlı Kumluca, Palamut ve Soğucak köyleri ve bunlara bağlı mezralar boşalmıştır.
Ilısu Barajı; Mardin ve Şırnak İl sınırları arasında Dargeçit ilçesinin 15 km. doğusunda, Dicle Nehri üzerinde yer almaktadır. Ilısu Barajı kil çekirdekli kaya dolgu tipinde olup temelden yüksekliği 138 m’dir. Barajın maksimum su kotu 526,82 metre, toplam gövde hacmi 44 milyon metreküp, rezervuar hacmi ise 11 milyar metreküp’tür. Barajın kurulu gücü 1200 MW olup üreteceği toplam enerji 3,833 milyar KWh’tır. Ilısu Barajı ile üretilecek olan enerji , şu an ülkemizde hidroelektrik santralleri vasıtasıyla üretilecek olan enerjinin %10’unu teşkil edecektir. Ayrıca Ilısu Barajı HES tek başına bir proje değildir. Aynı zamanda Ilısu Barajı mansabında yapılması planlanan Cizre Barajı ve HES Tesisleri ile entegre bir projedir. Cizre Barajı ve HES tesisleriyle de yılda 1,208 milyar KWh enerji üretilecek ve 66225 ha tarım arazisi sulanacaktır. Ilısu Barajının yapılmaması halinde Cizre barajının rezervuar hacmi 400 milyon metreküptür. Ilısu Barajı elektrik enerjisi ürettikten sonra mansaba Cizre Barajı menbaına vereceği su debisi 435 m³‘tür.
Hasankeyf’de Mutlaka Görülmesi Gerekenler
Yol kenarın da ki çadırlarda yada havanın o günkü durumuna göre merdivenleri inip ufak hasır taburelerde yorgunluk çayınızı yada kahvenizi Dicle nehrini ve en belirgin yapı olan El Rızk camii manzarasına karşı içtiniz. Artık tahta köprüden geçip Hasankeyf’i keşfetme vakti.
Hasankeyf Kalesi
Gezilmesi gereken yerlerin başında Hasankeyf kalesi geliyor. Bizanslılar tarafından inşa edilmiş olan kale, ele geçirilmesi çok zor bir konumda olduğu için bu kaleye “Kaya Kale” adı verilmiş. Bu kale Bizanslıların Doğu da yapmış olduğu en sağlam kaleymiş. Kalenin iki kapısı var. Doğudaki kapıya İmam Abdullah Kapısı, Batıdaki kapıya da Sır Kapısı denilmekte ve kale duvarlarında birçok kitabe yer almaktadır.
Köprü
Ortaçağın en büyük taş köprüsüdür.Tarihi kaynaklarda köprünün 1116 tarihinde Artuklu Fahrettin Karaaslan tarafından yapıldığı yazılı. Ancak Hasankeyf 638 yılında Müslümanlarca fethedildiği sırada bir köprüden bahsedilmektedir. Bu nedenle köprünün antik bir temel üzerinde yapılmış olması ihtimal dahilindedir.
Kemer açıklılkları itibariyle ortaçağda yapılan taş köprülerin en büyüğüdür. Ortadaki büyük kemeri taşıyan iki orta ayağın arasındaki açıklık 40 metredir. Doğu ve batıdaki küçük kemerler dışındaki ortadaki büyük kemerler tamamen yıkılmış durumda.
Araştırmalara göre köprünün en büyük kemerin ortası ahşaptandı. Düşman şehre saldırdığı zaman bu ahşap kısım yerinden kaldırılır, düşmanın şehre girişi engellenirdi. Bu özellik köprünün ömrünü kısaltmış.
Köprünün önemli özelliklerinden biri de orta ayakları üzerinde yer alan ve on iki burcu simgelediği tahmin edilen figürlerdir. Bir ikisi dışında tahrip olmuş ve şekil olarak he ifade ettikleri anlaşılmaz hale gelmiştir. Köprünün ne zaman yıkıldığı da bilinmemektedir.
EL-RIZK CAMİİ
Dicle nehrinin doğusunda köprü ayağına yakın bir mevkide yer alır. Portal girişindeki kitabeden eserin, 1409 yılında Eyyubi Sultan Süleyman tarafından yaptırılmıştır.
Bugün camiden sadece minare sağlam kalmış. Kısmen yıkılmış portal giriş kapısında yer alan kitabenin altında bitkisel süsler arasında Allah’ın doksan dokuz ismi yazılmış. Minarenin üzerindeki yazılar, bitkisel süslemeler, minarenin iki yollu olması ve portal kapıdaki yazılar hayranlık verecek derecede güzeldir.
Hasankeyf’e Nasıl Giderim?
Karayolu ile Batman üzerinden Mardin istikametine giderken Batman’a yaklaşık 35 kilometre ve ortalama 20 dakikalık bir mesafede bulunuyor Hasankeyf. Batman otogarından da otobüs seferleri mevcut. Ayrıca Batman havaalanına Türk Hava Yolları ile haftanın her günü uçak seferleri de var. Havaalanından sonra yine karayolu ile seyahatinize devam edebilirsiniz.
0 Comments