İçindekiler
İstanbul’daki sur kapıları arasında en bilinen on üç adet kapının adı sırasıyla; Topkapı, Sulukule kapısı, Yedikule, Edirnekapı, Eğrikapı, Belgrat kapı, Silivri kapı, Ayakapı, Cibali Kapı, Mevlevihane kapısı, Ahırkapı ve Saray Kapı’dır. Muhtemel bir saldırıya karşı korunmak isteyen eski İstanbullular, Bizans döneminden başlayarak toplam yirmi kilometreyi bulan uzun surlarla çevirdi. Bu antik surlarda eski zamanlarda yüzlerce sur kapıları bulunsa da günümüze kadar ulaşabilen 13 sur kapısı kalmıştır.
Tarihi Sur Kapıları Nelerdir? Nasıl Giderim?
Yedikule Kapısı
İç kemerinde Komnenos hanedanının simgesi olan tek başlı kartal kabartması var. Bir eşkenar beşgeni andıran Yedikule Hisarlan’na bitişik. Konum (40°59’41.50″N, 28°55’21.50″E)
Belgrat Kapısı
Bizans’ın ikinci askeri kapısıdır. Yedikule kapısından 650 m kuzeyde. Kanuni’nin 1521 Sırp Seferi’nden getirdiği zanaatkârlann bir kısmı bu civara yerleştirilmiş. 730 ve 1434’te tadilat görmüş. Konum (41°0’2.60″N, 28°55’16.30″E)
Silivri Kapı
Belgrat Kapısı’ndan 700 metre kuzeyde. Halka açık ilk kapı burada inşa edilmiş. Bir nevi “antik E-5” kapısı. 25 Temmuz 1261’de şehri Latinlerden geri alan Bizanslılar İstanbul’a bu kapıdan girmiş. (41°0’24.90″N, 28°55’19.50″E)
Mevlevihane Kapısı
Silivri Kapı’dan 900 m ilerde, iki kapı arasında bugün duvar örülmüş Üçüncü Askeri Kapı var. Surlan inşa ettiren II. Theodosius’un bu kapının üzerindeki heykeli 14. yüzyıla kadar ulaşabilmiş. (41°0’54″N, 28°55’20.20″E)
Topkapı
Mevlana Kapısı’na 900 m uzaklıkta. İki kapı arasındaki yedinci burçta “Yüce İsa, şehrini barışta tut ve savaştan koru” yazıyor. (41°1’21″N, 28°55’37″E)
Dokuzuncu ve onuncu burçlar arasında ise Dördüncü Askeri Kapı var. Bizans dönemindeki adını, epey önce yıkılmış olan Hagios Romanos Kilisesi’ne, Osmanlı’daki adını ise, fetih sırasında karşısına yerleştirilen toplardan almış.
Sulukule Kapısı
Surların ortası olarak bilinen ve Vatan Caddesi’nin yapımı sırasında yıkılan Mesoteikhion ile Edimekapı arasındaki surlarda tek geçit bu Beşinci Askeri Kapı. Topkapı’dan 750 m kuzeyde. Geç Bizans döneminden bu yana Romanlann yaşadığı bu bölge Sulukule Kapısı olarak da bilinir. Surlar en kolay geçişi burada verdiğinden Avarlar şehre bü kapıdan girmişler. Osmanlı kuşatmasında da şehre buradan girildiği için Hücum Kapısı da deniliyor. (41°1’39.90″N, 28°55’56.60″E)
Edirnekapı
Sulukule kapısına 500 m uzaklıkta. Bizans döneminde Adrianapoliş (Edime) kapısı olarak da bilinir. “Yedi Tepe”nin en yüksek yeri (76 m) burası. (41°1,52.2″N1 28°56’9.7″E)
Eğrikapı
Surların içindeki semtte asker ayakkabısı imal edildiği için Ayakkabıcılar Kapısı olarak da biliniyor. XI. Konstantinos fetih sırasında 28 Mayıs 1453 akşamı en son bu noktada görülmüş. (41°2’14.50″N, 28°56’24.20″E)
Blakhernai Kapısı
İmparator Herakleios tarafından 627 yılında yapılan surların birinci ve ikinci kuleleri arasında. Kapının içinde bugün sahabeden Ebu Şeybetül El Hudri’nin türbesi bulunuyor. (41°2’24.50″N, 28°56’31.60″E)
Ayakapı
Bizans deniz surlarının çoğu Theophilos döneminde 9. yüzyılda yaptırıldı. Haliç surlarının günümüze kadar gelebilen iki kapısından biri bu. Günümüzde Gül Camii adıyla bilinen Hagia Theodosia Kilisesi’nden dolayı Bizans’ta bu isimle (Hagia/Aya) anılırdı. (41°1’43,3″N, 28°57’25.6″E)
Cibali Kapı
Ayakapı’dan batıya doğru ilerleyerek 300 m sonra buraya geliyoruz. (41°1’37.60″N, 28o57’32.60″E)
Saray Kapı
Marmara Denizi surlarının Saraybumu’ndan güneye doğru inerken görülebilecek ilk açık kapısı. (Belki de Değirmen Kapı.) Turgut Reis heykelinin yaklaşık 100 m güneyinde. Arka tarafta eskiden St. George ve Christos Philanthropos manastırları varmış. (41°0’49.3″N, 28°59’16.8″E)
Ahırkapı
Ahırkapı’nın geçmişi Bizans’a dayanıyor. 1723’te onarım görmüş. (41°0’17.10″N, 28°58’58″E)
İstanbul’un 81 Sur Kapısı
Eski İstanbul’da surlar üzerinde toplam 81 kapı mevcut olduğu çeşitli kaynaklarda yazmaktadır. Bu sur kapıları ;
Haliç Surları Kapıları (24)
Batıdan doğuya: Ayvansaray Kapısı, Atik Mustafa Paşa Kapısı, Balat Kapısı, Küngöz Kapısı, Basilika Kapısı (imparatorluk Kapısı), Porta Diplofaros, Fener Kapısı, Petri Kapısı, Profitu Prodoromu Kilisesi Kapısı, Yeni Ayakapı, Ayakapı, Ayios Teodosios, Cibali Kapı, Tüfenkhane Kapısı, Unkapanı Kapısı, Ayazma Kapısı, Odun Kapısı, Zindankapı, Balıkpazarı Kapısı, Yenicami Kapısı, Bahçekapı, Yalıköşkü Kapısı, Kentenarios (Eugenius) Kapısı, Oğrunkapı (Porta Veteris Rectoris). Marmara Denizi Surları Kapıları (15): Kuzeyden güneye ve batıya: Topkapı, Odunkapısı, Değirmen Kapısı, Demirkapı, Balıkhane Kapısı, Otluk Kapı, Ahırkapı, Büyük Sarayın iskele Kapısı (Porta Leonis), Çatladıkapı, Kadırga Limanı Kapısı, Kumkapı, Yenikapı, Davutpaşa Kapısı, Samatya Kapısı, Narlıkapı.
Kara Surları Kapılan (18)
Güneyden kuzeye: Mermer Kule Kapısı, Esekapı (Birinci Askeri Kapı), Altın Kapı (Porta Aurea), Yedikule Kapısı, İkinci Askeri Kapı (Porta tou Deuterou), Silivri Kapı, Üçüncü Askeri Kapı, Mevlana Kapı, Dördüncü Askeri Kapı, Topkapı (Romanus Kapısı), Sulukule Kapısı/Hücum Kapısı (Beşinci Askeri Kapı), Edirne Kapı, Ksilokerko Kapısı, Tekfur Sarayı Kapısı, Eğrikapı, Kirolimne Kapısı, BJakhernai Kapısı, Dideban kapısı (Ksiloporte).
Galata Kapıları (24)
Batıdan doğuya: Meyit Kapısı, Azapkapı, Bugaliç Kapısı, Kürkçü Kapısı, Yağkapanı Kapısı, Balıkpazarı Kapısı, Karaköy Kapısı, Kurşunlumahzen Kapısı, Mumhane Kapısı, Kireçhane Kapısı, Eğrikapı, Tophane Kapısı, Marie Geçidi, Küçük Kule Kapısı, Büyük Kule Kapısı, Yeni Azap Kapısı, Kuledibi Kapısı, Horhor Kapısı, Meydancık Kapısı, Küçük Karaköy Kapısı, Yanıkkapı, Sarıkapı (HaFup Kapısı), İçazap kapısı, İsimsiz kapı.
0 Comments