Amasya’yı turistik açıdan dikkate değer kılan eserler arasında kaya mezarları da yer alıyor.
Hemen milattan önceki yıllarda Helenistik dönemde Amasya’yı başkent olarak kullanan Pontus krallarına ait oldukları bilinen kaya mezarları, Amasya’nın derin tarihini ortaya koyuyor. Söz konusu Kral kaya mezarları, Harşena Dağının güney eteklerinde yer alıyor. Mezarlar güney eteklerdeki kalker kayalara oyularak yapılmış. Kaya mezarlarının aralarında ayrıca yine kayalara oyulmuş yollar ve merdivenler de bulunuyor. Yeşilırmak vadisi izlendiğinde toplam yirmi bir adet mezar olduğu tespit edilmiş ama bunlardan sadece bazıları bugüne kalabilmiş durumda.
Kral kaya mezarlarının içleri kadar, arka kısımlarına oyulmuş olan geçitler dikkatleri çekiyor. Büyük mezarlardan birisinin yanında bir tünel başlangıcı da bulunuyor. Mezarlar kente son derece hakim bir noktada konumlanıyor. Bu mezarlardan en büyüğü, batı yönünde bulunan ve galeri ile merdiven yardımıyla çıkılabilen, en sondaki mezar. Buradaki mağara on beş metre yükseklikte. Mağaranın genişliği sekiz metre ve derinliği altı metre. Burası büyük kral mezarı olarak adlandırılıyor. Oldukça tahrip olmuş. Kızlar Sarayı olarak bilinen kısmın üzerinde bulunan üçlü kral mezarı ise, yakın olarak yan yana oyulmuş. Söz konusu Kızlar Sarayının alt tarafında ve tünelin üst tarafında yer alan kaya mezarları, blok kayalar oyularak oluşturulmuş.
Kral kaya mezarları bölgesinde mağaraların hepsinde kapaksız, iki – üç metrelik kapı girişleri yer alıyor. Mağaraların etrafları hayli geniş olarak boş görünüyor. Tarihçilerin belirttiğine göre bu boşluk bazı mezarların tavaf edilebilmesini sağlıyor.
Kral kaya mezarları tarihte zaman zaman hapishane ve zindan olarak da işlev görmüş. 1075 senesinde Amsaya fethedildikten sonra, mezarların içinde bulunan Pontus döneminden gelen gömüler buradan kaldırılmış. Tarihte ayrıca bu mezar yerleri inziva yeri olarak da kullanılmış. Bu bölgede ayrıca Sinop valisi İsfendiyar beyin torunu Doğrak Hatın Amasya’da saraya girmediği için, ayrıca bir Kızlar sarayı yaptırılmış.
Bu sarayın yapımının ardından, İsfendiyar beyleri, yakın civardaki fetihlerde ya da savunma çabalarında Amasya şehrini önemli bir mevki, bir merkez olarak da kullanmışlar. Kızlar sarayı da ikamet için bu esnada kullanılmış. Ayrıca bu saray yüz elli yıl kadar Osmanlı şehzadeleri, saray kadınları ve valiler için, önemli bir mekan niteliği kazanmış. 1852 senesinden sonra ise yavaş yavaş siyasi önemini yitirmeye başlamış ve ardından sonraki dönemlerde ilgisiz kalarak oldukça harap olmuş. Amasya kalesini tursitik ziyaretler açısından daha elverişli kılma çalışmaları halen devam ediyor.
0 Comments